تحلیل کارایی انواع قراردادهای بالادستی در تولید صیانتی از مخازن گاز میعانی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مخازن گاز میعانی به‌‌ علت برخورداری از میعانات گازی که همراه محصول اصلی میدان (گاز طبیعی) استخراج می‌‌شوند، نسبت به سایر انواع مخازن گازی ارزش اقتصادی بالاتری دارند و تولید غیرصیانتی از آن‌ها‌‌ لطمات جدی و جبران‌ناپذیری برای مالک مخزن همراه خواهد داشت. ارزیابی انواع قراردادهای نفتی در بخش بالادستی از منظر ملاحظات تولید صیانتی، می‌تواند در انتخاب الگوی قراردادی مناسب برای توسعه و بهره‌برداری از مخازن گاز میعانی راهگشا باشد. در این مطالعه، با استفاده از مدل مفهومی و از طریق بررسی‌های تطبیقی با ویژگی‌های موردنیاز الگوهای قراردادی که با توجه به مشخصه‌های منحصربه‌فرد این نوع مخازن به دست آمده است، کارایی انواع قراردادهای بالادستی برای تولید صیانتی از مخازن موصوف بررسی می‌شود. یافته‌ها نشان می‌‌دهند که حفظ اصول و موازین تولید صیانتی از مخازن گاز میعانی، از طریق به‌کارگیری الگوهای قراردادی مشارکت در تولید و بیع ‌‌متقابل، با اشکالات عمده‌ای مواجه است. همچنین، یافته‌های پژوهش مؤید آن است که استفاده از الگوی قرارداد طراحی، تهیۀ تجهیزات و ساخت (موسوم به EPC)، نسبت به الگوی قرارداد جدید نفتی ایران (موسوم به IPC) برتری دارد. نتایج این پژوهش می‌تواند در انعقاد قراردادهای نفتی در توسعه و تولید از مخازن گاز میعانی کشور نیز بهره‌برداری شود.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Survey on Efficiency of Different Upstream Contracts to Conservative Production from Gas-Condensate Reservoirs

نویسندگان [English]

  • Abbas Kazemi Najafabadi 1
  • Alireza Ghafari 2
1 Assistant Professor of Private and Economics Law, Faculty of Law and Politics Science, Allameh Tabataba’i University
2 Ph.D. Candidate of Oil and Gas Economics, Allameh Tabataba’i University
چکیده [English]

Gas reservoirs are divided into two conventional and unconventional categories. The conventional gas reservoirs are containing dry, wet and condensate reservoirs. The condensate reservoirs enjoy a higher economic value for the gas condensate extracted with the products from natural gas field. Yet non-conservative production from these sorts of reservoirs would make more serious harm, comparing with other conventional reservoirs. Considering the unique specifications of these sorts of reservoirs, we try to analyze the proficiency of conventional upstream contracts for conservative producing from these reservoirs, in this survey. Contracts are divided into two groups. First group are those which are efficient up to the beginning of the production step. Different forms of service contract, such as buyback contract models and EPC contract models are considered as this type. The second category of contracts that provide opportunity for oil companies operating in the production stage too. Iran new oil contracts as well as the production participating contracts belong to this second category. The results show that there is a contrast between safe keeping of principles and measures of conservative production from condensate gas reservoirs, and participant production contracts and buyback contracts. Also EPC contracts are in a better position compared to Iran new oil contracts which are subject of this survey.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Production Sharing Contracts
  • Service Contracts
  • Iran Petroleum Contract
  • Conservative Production
  • Gas-Condensate Reservoirs
الف) فارسی
ابراهیمی، سیدنصرالله؛ منتظر، مهدی و مسعودی، فرزاد (1393). «اصول قانونی حاکم بر قراردادهای خدماتی بالادستی صنعت نفت و گاز ایران»، پژوهش‌نامۀ اقتصاد انرژی ایران، سال سوم، شمارۀ 12، 1-26.
امانی، مسعود (1389). حقوق قراردادهای بین‌المللی نفت، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
امین‌زاده، الهام و آقابابایی دهکردی، پیمان (1393). «بررسی قرارداد مشارکت در تولید و مقایسۀ کارایی آن با بیع ‏متقابل»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال 78، شمارۀ 87، 1-30.
ایلچی، محسن؛ سرافرازی، کیوان و صدرنیا، نسیم (1393). کتاب جامع پارس‌ جنوبی، بازخوانی روند توسعه و تجارب ملی در بزرگ‌ترین میدان گازی ایران، تهران: شرکت نفت و گاز پارس.
حاتمی، علی و کریمیان، اسماعیل (1393). حقوق سرمایه‏گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه‏گذاری، تهران: انتشارات تیسا.
خبرگزاری شانا، مصاحبه با سیدمهدی حسینی، رئیس کمیتۀ اصلاح قراردادهای نفتی ایران، 17/9/1394.
درخشان، مسعود (1381). «منافع ملی و سیاست‌های بهره‌‌برداری از منابع نفت و گاز»، فصل‌نامۀ مجلس و پژوهش، سال نهم، شمارۀ 34، 13-65.
درخشان، مسعود (1389). «ملاحظات استراتژیک در تدوین سیاست‌گذاری‌های بالادستی نفت و گاز کشور»، فصل‌نامۀ راهبرد، سال نوزدهم، شمارۀ 57، 109-131.
درخشان، مسعود (1392). «ویژگی‌های مطلوب قراردادهای نفتی: رویکرد اقتصادی-تاریخی به عملکرد قراردادهای نفتی در ایران»، فصل‌نامۀ اقتصاد انرژی ایران، سال سوم، شمارۀ 9، 53-113.
درخشان، مسعود (1393). «قراردادهای نفتی از منظر تولید صیانتی و ازدیاد برداشت: رویکرد اقتصاد مقاومتی»، دوفصلنامۀ مطالعات اقتصاد اسلامی، سال ششم، شمارۀ دوم، 7-52.
سامانۀ قوانین و مقررات کشور؛ لوح حق، «قانون اصلاح قانون نفت مصوب سال 1390»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
سامانۀ قوانین و مقررات کشور؛ لوح حق، «تصویب‌نامه درخصوص شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای بالادستی نفت و گاز- 13/5/1395»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
سامانۀ قوانین و مقررات کشور؛ لوح حق، «اصلاح تصویب‌نامه درخصوص شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای بالادستی نفت و گاز- 7/6/1395»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
سامانۀ قوانین و مقررات کشور؛ لوح حق، «تصویب‌نامه درخصوص نحوۀ نظارت بر انعقاد و اجرای قراردادهای نفتی- 13/5/1395»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
سامانۀ قوانین و مقررات کشور؛ لوح حق، «اصلاح تصویب‌نامه درخصوص نحوۀ نظارت بر انعقاد و اجرای قراردادهای نفتی- 7/6/1395»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
شاه‌‌حسینی، مهدی (1389). «چالش‌‌ها و راه‌‌کارهای مدیریت بهینه و برداشت صیانتی از مخازن گاز میعانی»، مجلۀ اکتشاف و تولید، شمارۀ 69، 17-20.
شیروی، عبدالحسین (1393). حقوق نفت و گاز، تهران: نشر میزان.
صادقی، محسن و گودرزی، حبیب (1384). «بررسی قراردادهای بین‌‌المللی طراحی، تهیۀ تجهیزات و ساخت با نگاهی به جایگاه آن در نظام حقوقی ایران»، فصل‌نامۀ حقوق، دورۀ 38، شمارۀ 2، 173-189.
غفاری، علیرضا و تکلیف، عاطفه (1394). «کاربرد الگوی عقلایی در تصمیم‌‌گیری‌‌های راهبردی برای تولید صیانتی از میدان مشترک پارس‌‌جنوبی- گنبدشمالی: مدل مفهومی با تأکید بر الزامات حقوقی»، پژوهش‌نامۀ اقتصاد انرژی ایران، سال چهارم، شمارۀ 16، 137-180.
قجاوند، حسین، خدابنده شهرکی، علیرضا و گرامی، شهاب (1393). «تغییر ترشوندگی ناحیۀ اطراف چاه در مخازن گاز میعانی از مایع‌ تر به گاز ‌تر به‌منظور جلوگیری از انسداد حاصل از تجمع میعانی»، نشریۀ مهندسی شیمی ایران، سال سیزدهم، شمارۀ 72، 67-75.
کاظمی‌نجف‌آبادی، عباس؛ غفاری، علیرضا و تک‌روستا، علی (1394). «ارزش‌گذاری اقتصادی قراردادهای بیع ‏متقابل گازی در پارس جنوبی از طریق مقایسه با قراردادهای مشارکت در تولید»، پژوهش‌نامۀ اقتصاد انرژی ایران، سال چهارم، شمارۀ 14، 153-190.
کاظمی‌نجف‌آبادی، عباس (1393). آشنایی با قراردادهای نفتی، تهران: انتشارات شهر دانش.
کاظمی‌نیاکرانی، ابوالقاسم؛ گرامی، شهاب و قطبی، سیروس (1390). «مدل‌سازی ترکیبی پدیدۀ نفوذ مولکولی در تزریق گاز طبیعی به مخازن گازی و گاز میعانی شکاف‌دار کم‌تراوا- مدل تک‌بلوکی»، نشریۀ پژوهش نفت، سال بیست و یکم، شمارۀ 65، 3-17.
نظری، احد و آقالو، زهرا (1391). «مدیریت چالش‌‌های قراردادی روش EPC قیمت مقطوع در شرایط افزایش غیرمعمول هزینه‌‌های تأمین کالا (صنایع نفت گاز و پتروشیمی)»، فصل‌نامۀ انجمن مهندسی عمران، سال چهاردهم، شمارۀ 33، 35-46.
ب) انگلیسی
Hassanzadeh Khadar, R. & Aminshahidy, B. & Hashemi, A. & Ghadami, N. (2013). "Application of Gas Injection and Recycling to Enhance Condensate Recovery", Journal of Petroleum Science and Technology, Vol. 31, Issue 10, 1057-1065.
Izuwa, N. & Ogbunude, B.C. (2016). "Parametric Study of Enhanced Condensate Recovery of Gas Condensate Reservoirs Using Design of Experiment", Journal of Petroleum and Coal, Vol 58, Issue 1, 1-16.
Kerunwa, A. & Uchebuakor, C. (2015). "Optimization of Condensate Recovery Using Gas Recycling Technique", Journal of Petroleum and Coal, Vol. 57, Issue 5, 565-572.
King & Spalding (2005). "Upstream Government Petroleum Contracts, Handbook on Legal and Commercial Issues and Related Terms". Louisiana, 327.
Nasiri Ghiri, M. & Nasriani, H.R. & Sinaei, M. & Najibi, S.H. & Nasriani, E. & Parchami, H. (2015). "Gas Injection for Enhancement of Condensate Recovery in a Gas Condensate Reservoir", Journal of Petroleum Science and Technology, Vol 37, Issue 8, 799-806.
Valdez, Maria & Moubaydeen, Safwan & Nadine, Naji (2014). "Oil and Gas Regulation in Qatar: Overview, Energy and Natural Resources", Association of Corporate Counsel, 1-7.
Zhuo F. & Shui B. & Ying G. (2014). "On Oil Investment and Production: A Comparison of Production Sharing Contracts and Buyback Contracts", Energy Economics, Vol. 42, 395-402.