حق بر توسعه به مثابۀ حقّی بشری در گسترۀ حقوق بین‌الملل انرژی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق بین‌الملل دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

توسعه در حقوق بین‌الملل در دو بُعد اقتصادی و انسانی مطرح شده است. توسعۀ اقتصادی، توسعۀ دولت‌محور است که بر رشد اقتصادی و درآمد سرانه استوار است؛ در حالی که توسعۀ انسانی، براساس شاخص‌هایی همچون سطح آموزش، سطح بهداشت و سطح امید به زندگی تعریف می‌شود. دستیابی به توسعۀ پایدار مستلزم اتخاذ سیاست‌هایی است که هم‌زمان توسعۀ اقتصادی و توسعۀ انسانی را موجب شود. در چهارچوب حقوق انرژی، دولت‌های در حال توسعه، عمدتاً در راستای دستیابی به توسعۀ اقتصادی به دلیل نیازهای اقتصادی حیاتی، ملاحظات زیست‌محیطی را در نظر نمی‌گیرند و به تخریب محیط زیست و بروز آلودگی‌هایی می‌انجامند که در نهایت مغایر با حقوق بشر است؛ در حالی که براساس توسعۀ انسانی، سیاست‌های انرژی بایستی ضمن افزایش دسترسی افراد بشری به انرژی، نبایستی با اهداف زیست‌محیطی مغایر باشد. در چهارچوب حقوق انرژی، مسئله این است که دولت‌ها، به ویژه دولت‌های در حال توسعه، چه سیاست‌هایی را در پیش گیرند که بتواند هم‌زمان، هر دو بُعد توسعه را محقق سازند؟ مطالعه نشان می‌دهد دولت‌های در حال توسعه، در زمینۀ حقوق بین‌المللی انرژی باید تغییر الگو بدهند. این کشورها بایستی سیاست‌هایی اتخاذ کنند که نخست زمینه‌ها و ظرفیت‌های اولیۀ توسعۀ اقتصادی آنها را فراهم کند؛ به طوری که بتواند نیازهای اولیۀ مادی کشور را تأمین کند؛ سپس با رسیدن به حداقل میزان توسعه‌یافتگی، بایستی سیاست‌های سابق به نحوی پیموده شود که ضمن تحقق توسعۀ اقتصادی، از طریق افزایش میزان دسترسی به خدمات انرژی، زمینه‌های توسعۀ انسانی و تحقق سایر مصادیق حقوق بشر را فراهم سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Right to Development as a Human Right in the Context of International Energy Law

نویسنده [English]

  • Hojjat Salimi Turkamani
Assistant professor of international law at Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]

Development in international law has been propounded in the forms of economic development and human development. Achieving sustainable and comprehensive development in energy law requires policies which may bring forward economic development alongside human rights.  In the context of international energy law, developing countries in order to achieving economic development ignore environmental principals which can subsequently lead to destruction of environment. These effects are against human rights. While energy strategies should respect environmental principals and increase human access to energy. The issue here is that in what ways the governments especially the developing countries should trace their energy law processes to achieve the both aspects of development? The study shows developing countries should change their paradigms. These states should apply strategies which prepare the primary grounds and capacities of economic development in a way that make them able to provide the preliminary substantial needs of the country. Subsequently by approaching the least measure of development, the energy policies must trace in a way that besides achieving economic development by increasing access to energy services, provide human development and other instances of human rights.

کلیدواژه‌ها [English]

  • access to energy
  • international energy law
  • human rights
  • Economic Development
  • Human Development
  • development right
  • Right to Development
الف) فارسی
1) کتاب‌ها
1. زایدل هوهن فلدرن، آیگناتس (1384). حقوق بین‌الملل اقتصادی. ترجمه و تحقیق: سید قاسم زمانی، تهران، انتشارات شهر دانش.
2) مقاله‌ها
2. افتخار جهرمی، گودرز (1388). «حقوق بشر، محیط زیست و توسعۀ پایدار». مجلۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ 50، ص 7-24.
3. رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین؛ شفیق‌فرد، حسن (1395). «توسعۀ پایدار و حق بر محیط زیست سالم: چشم‌انداز نسل‌های آینده». فصلنامۀ سیاست جهانی، دورۀ 5، شمارۀ 1، ص 241-271.
4. سوادکوهی‌فر، ضحی (1391). «دسترسی به انرژی و حقوق بشر». مجلۀ دادرسی، شمارۀ 96،.ص27-32.
5. شهبازی، آرامش (1389). «توسعۀ پایدار یا پایداری توسعه در حقوق بین‌الملل». مجلۀ حقوقی بین‌المللی، شمارۀ 42، ص 125-139.
6. رضایی‌نژاد، ایرج (1387). «تأملی بر مفهوم حق بر توسعه». دانشنامۀ حقوق و سیاست، شمارۀ 10، ص 13-34.
7. عبدلی‌محمد، علی؛ محمدی دقار، امیر (1385). «انرژی، توسعه و محیط زیست». نشریۀ انرژی ایران، سال دهم، شمارۀ 26، ص 11-29.
8. میرزاده، نادر؛ سپهری‌فر، سیما (1392). «تعامل حق بر محیط زیست سالم و حق بر بهداشت». فصلنامۀ مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دوم، شمارۀ 4، ص 37-69.
ب) انگلیسی
9. Ahuja, Dilip and Marika Tatsutani, (2009), »Sustainable energy for developing countries«, Surveys and Perspectives Integrating Environment and Society, Vol.2, No.1.
10. Ambihaipahar, Ashvini,) 2014), »Access to Energy: A Human Right? «, International Development Law.
11. Aviles, Luis A.) 2012(,» Electric Energy Access in European Union Law: A Human Right?«, The Columbia Journal of European Law Online, No19.
12. Bradbrook, Adrian. J, (2006), »Access to Energy Services in a Human Rights Framework», Human Rights Quarterly; Vol.28, No.2.
13. Concept of Economic Development and Its Measurement. available at:
shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/12950/11/11_chapter%203.pdf
14. Council Of The European Union, (2012), EU Strategic Framework and Action Plan on Human Rights and Democracy, Luxembourg.
15. Economic Development: Overview. available at:
16. General Assembly, United Nations Millennium Declaration, Fifty-fifth session Agenda item 60 (b), 18 September 2000.
17. Lankford, McInerney Siobhán and Hans-Otto Sano, (2010), »Human Rights Indicators in Development«, Human Rights Indicators in Development , (2013),The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank.
18. Muigua, Kariuki,(2013),» Access to energy as a constitutional right in Kenya«.
19. Ngosso, Thierry, (2013), the Right to Development of Developing Countries: An Argument against Environmental Protection? , Catholic University of Louvain, Public Reason 5 (2): 3-20.
20. Oduwole, Olajumoke O. (2014), .International Law and The Right To Development: A Pragmatic Approach for Africa, International Institute of Social Studies, The Hague, The Netherlands.
21. Robinson, (2015), .»Mary International Energy Agency: Inaugural Big Ideas Seminar«, Keynote Speech, 3rd November, Paris.
22. Ruppel, Oliver C, (2009),»Third-generation human rights and the protection of the environment in Namibia«, in: Human Rights and the Rule of Law in Namibia, 2nd Edition.
23. Shankar, Uday and Surendra Sharma, (2013), »Access to Energy: Looking through the Prism of Human Rights- Indian Experience«,the Journal of Energy and Development, Vol. 38, No. ½.
24. Solis, Samonte and Manuel peter,( 2014), »from right to light: a human rights-based approach to universal access to modern energy services«, a thesis submitted for the degree of doctor philosophy, University of Adelaide.
25. Subedi, S.P., (2006), International economic law, Section A: Evolution and principles of International economic law, revised version.
26. Third World Network (TWN),(2016), Climate talks close with developing countries calling for strong pre 2020 action, Marrakech.
27. Tully, Stephen R., (2006), »the Contribution of Human Rights to Universal Energy Access«, Northwestern Journal of International Human Rights, Vol. 4, Issue 3.
28. United Nations Conference on Environment & Development, (1992), AGENDA 21, Rio de Janerio, Brazil.
29. Wieczorek-Zeul, Heidemarie, (2008), » Applying human rights in practice, Fact sheets on a human rights-based approach in development cooperation«, Federal Minister for Economic Cooperation and Development.