ارزیابی عملکرد روش‌های قراردادی به‌کار گرفته‌شده در توسعۀ میدان گازی پارس جنوبی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد انرژی دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

مخزن گازی پارس جنوبی به عنوان بزرگترین منبع تأمین گاز طبیعی، از جمله مهم­ترین پروژه­های کشور است که برای توسعۀ فازهای آن، از روش­های مختلف قراردادی استفاده شده است. در پژوهش پیش رو، مقایسه­ای بین عملکرد روش­های به­کار گرفته­شده انجام و مناسب­ترین آن مشخص گردیده است که می­تواند مبنایی برای توسعه­های آتی میدان­های گازی یا پروژه­های بزرگ‌مقیاس کشور باشد. با در نظر گرفتن معیارهایی، از جمله کاهش ریسک­های طرح و اختلافات قراردادی، هزینۀ تمام­شده، کیفیت انجام کار و تأسیسات در زمان اجرا و بهره­برداری، یکپارچگی عملیات اجرا و تولید، زمان اجرای طرح، کسب دانش مدیریتی و انتقال فناوری، با استفاده از روش «فرایند تحلیل سلسله­مراتبی» برای گزینه­های موجود، مناسب­ترین روش عقد قرارداد انجام­گرفته در طرح­های پارس جنوبی، روش بیع متقابل حاصل شده است. ویژگی­های مدنظر در این پژوهش که به این نتیجه انجامیده است، به طور کلی عبارت­اند از: حفظ حق مالکیت کشور، کنترل عملیات و هزینه توسط دولت، انتقال دانش فنی، قبول ریسک تولید و انجام صد درصد سرمایه­گذاری توسط پیمانکار و بازپرداخت آن طی پنج تا هفت سال پس از بهره­برداری از محل محصولات میدان.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

PERFORMANCE EVALUATION OF CONTRACTUAL METHODS USED IN THE DEVELOPMENT OF SOUTH PARS GAS FIELD

نویسندگان [English]

  • Abdolrasoul Ghasemi 1
  • Ali Emami Meibodi 1
  • Seyed Morteza Elahi 2
1 Associate Professor, Department of Economics, Allame Tabataba’i University, Tehran
2 Ph. D Student in Oil and Gas Economics, Allameh Tabataba’i University, Tehran
چکیده [English]

The South Pars Gas reservoir, as the largest natural gas supply source in the country, is one of the most important mega projects in Iran that has been used to develop its phases by various contractual methods. In this research a comparison between methods and the most appropriate contractual method has been identified which could be the basis for future development of gas fields or mega projects in the country. With the inclusion of criteria such as project risk for government, cost, quality, the integrity of implementation and production operations, project execution time, acquisition management know-how and technology transfer, by using the “Analytical Hierarchy Process” (AHP) method for contractual options, shows the superiority of the buy-back contract. The main features of the research that led to this conclusion are, the maintenance of the country's right to ownership, control of operations and costs by the state, transfer of technical know-how, training of the operation forces, acceptance of the risk of production and Perform 100% investment by the contractor and repayment it within 5 to 7 years after the commissioning of the field

products.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Buy-back Contract
  • Contractual Mechanisms
  • Oil and Gas Contracts
  • South Pars Gas Field
الف) فارسی
1. ابراهیمی، سید نصرالله؛ منتظر، مهدی؛ مسعودی، فرزاد (1393). «اصول قانونی حاکم بر قراردادهای خدماتی بالادستی صنعت نفت ایران». پژوهشنامۀ اقتصاد انرژی ایران، دورۀ 3، شمارۀ 12، ص 26 -1.
2. ابراهیمی، سید نصرالله؛ خوش­چهره، فاطمه (1397). «طرح توسعۀ استفاده حداکثری از الزام سهم داخل و فرصت­ها و چالش­های ناشی از آن در صنعت نفت و گاز». نشریۀ مطالعات حقوق انرژی، دورۀ 4، شمارۀ 2، ص 292- 267.
3. امامی میبدی، علی؛ هادی، احمد (1396). «ارزیابی نظام مالی قراردادهای نفتی بیع متقابل و قرارداد جدید نفتی ایران با استفاده از تکنیک TOPSIS». فصلنامۀ مطالعات اقتصاد انرژی، شمارۀ 55، ص 106– 69.
4. امین­زاده، الهام؛ عبدی، صادق (1392). «بررسی انواع سازوکارهای تأمین مالی پروژه­های صنعت انرژی با تأکید بر مشکلات ساختاری قراردادهای EPCF». ماهنامۀ علمی-ترویجی اکتشاف و تولید نفت و گاز، شمارۀ 109، ص ؟-؟.
5. حسن­بیگی، ابوالفضل (1381). نفت بای بک و منافع ملی. بی­جا: انتشارات آوای نور.
6. خالقی، شهلا (1391). بیع متقابل در صنعت نفت و گاز ایران. تهران: هزارۀ سوم اندیشه و مؤسسۀ مطالعات بین­المللی انرژی.
7. درخشان، مسعود (1392). «ویژگی­های مطلوب قراردادهای نفتی: رویکرد اقتصادی – تاریخی به عملکرد قراردادهای نفتی در ایران». پژوهشنامۀ اقتصاد انرژی ایران، سال سوم، شمارۀ 9، ص 113 – 53.
8. ____ (1393). «قراردادهای نفتی از منظر تولید صیانتی و ازدیاد برداشت: رویکرد اقتصاد مقاومتی». دوفصلنامۀ مطالعات اقتصاد اسلامی، سال ششم، شمارۀ 2، ص 52 – 7.
9. غفاری، علیرضا؛ تکلیف، عاطفه (1394). «کاربرد الگوی عقلایی در تصمیم­گیری­های راهبردی برای تولید صیانتی از میدان مشترک پارس جنوبی - گنبد شمالی؛ مدل مفهومی با تأکید بر الزامات حقوقی». پژوهش‌نامۀ اقتصاد انرژی ایران، سال چهارم، شمارۀ 16، ص 180 – 137.
10. فیضی چکاب، غلام؛ تقی­زاده، ابراهیم؛ فهیمی، عزیزاله؛ خدادادی دشتکی، خداداد (1394). «بررسی موانع و کاستی­های تأمین مالی خارجی در حقوق ایران». فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، سال سوم، شمارۀ 11، ص ؟-؟.
11. قدسی­پور، حسن (1379). فرایند تحلیل سلسله­مراتبی. بی­جا: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
12. کاظمی نجف­آبادی، عباس؛ غفاری، علیرضا؛ تک­روستا، علی (1394). «ارزش­گذاری اقتصادی قراردادهای بیع متقابل گازی در پارس جنوبی از طریق مقایسۀ قراردادهای مشارکت در تولید». پژوهش­نامۀ اقتصاد انرژی ایران، سال چهارم، شمارۀ 14، ص 190 – 153.
13. کاظمی نجف­آبادی، عباس؛ غفاری، علیرضا (1396). «تحلیل کارایی انواع قراردادهای بالادستی در تولید صیانتی از مخازن گاز میعانی». نشریۀ مطالعات حقوق انرژی، دورۀ 3، شماره 1، ص 113 – 81.
14. کسمتی، محمدرضا (1381). «مطالعۀ تطبیقی قراردادهای نفتی». پژوهشگاه صنعت نفت، ارائه در اولین همایش مدیریت پروژه.
15. گودرزی، زهرا؛ رستمی، ولی (1397). «تحلیل ماهیت درآمدهای شرکت ملی نفت ایران و نظام حقوقی حاکم آن». نشریۀ مطالعات حقوق انرژی، دورۀ 4، شمارۀ 2،  ص 545- 517.
16. مدیریت برنامه­ریزی و کنترل طرح­ها (1389). گزارش ارزیابی برنامۀ پنج­سالۀ چهارم توسعۀ میدان گازی پارس جنوبی. شرکت نفت و گاز پارس.
17. منظور، داوود؛ کهن هوش­نژاد، روح‌اله؛ امانی، مسعود (1397). «تحلیل مقایسۀ رژیم مالی قراردادهای بیع متقابل و قراردادهای نفتی ایران (IPC)؛ مطالعۀ موردی میدان آزادگان». فصلنامۀ پژوهش و سیاست­های اقتصادی، شمارۀ 85، ص 218 – 189.
18. مؤمنی، هوشنگ؛ غنیمی­فرد، حجت‌الله؛ محمودی، محمد (1389). «،بررسی مقایسه­ای قراردادهای بیع متقابل و مشارکت در تولید در پروژه­های بالادستی صنعت نفت و گاز ایران». فصلنامۀ علوم اقتصادی، شمارۀ 6، ص 157 – 135.
19. نیکبخت فینی، حمیدرضا؛ باقری، محمود؛ قربانی، الهه (1397). «بررسی مقایسه­ای چهارچوب قراردادهای بیع متقابل و قرارداد نفتی ایران (IPC) در خصوص حقوق مالکیتی، شناخت ذخایر و رژیم مالی». نشریۀ مطالعات حقوق انرژی، دورۀ 4، شمارۀ 2، ص 570- 547.
 
ب) خارجی
20.  British Petroleum (2017). BP Statistical Review of World Energy,.
21. Groendaal, Willem Van, Mazraati, Mohammad (2006). “A Critical Review of Iran’s Buy- back   Contract”. Energy Policy 34, 3709 -3718.                                                                    
22. Kristen Bindemann (1999). “Iran’s Buy-back Tenders, Production-Sharing Agreement: an Economic Analysis”. Oxford Institute for Energy Studies Chicago, 75-81            
23. Shiravi, A, Ebrahimi, S. N (2006).” Exploration and   Development of Iran’s Oilfield  through Buy-back. In Natural Resources”. Forum (Vol, 30, NO. 3, pp, 199-206), Blackwell Publishing Ltd.