دامنة اعتبار و الزام آوری تصمیمات هیأت های حل اختلاف قراردادی ‏وزارت نفت با تأکید بر داوری پذیری اختلافات دربارة اموال‏‏ شرکت های دولتی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ‏‎ ‎

چکیده

    در موارد بروز اختلاف قراردادی، اصل بر صلاحیت عمومی دادگاه ­های دادگستری برای رسیدگی به اختلافات است؛ اما دربارة اختلافات میان شرکت­ های اصلی و فرعی وزارت نفت ایران با اشخاص، وجود شیوه­ نامة­ حل اختلاف­ های قراردادی ابهاماتی را برای تشخیص مرجع صالح برای رسیدگی به این اختلافات ایجاد کرده است؛ بدین­ شرح که: اولاً، آیا شرط نمونة حل ­اختلاف و ماهیت فرایند پیش­ بینی­ شده در شیوه ­نامه­ های مذکور، خصوصیات داوری را دارد و در نتیجه، تصمیمات هیأت حل اختلاف لازم­ الاجراست؟ ثانیاً، بر مبنای مفهوم داوری­ پذیری، اگر هیأت­ های حل اختلاف، نقش داور را داشته باشند، آیا اجرای شیوه ­نامه­ های حل اختلافات قراردادی دربارة دعاوی مربوط به اموال متعلق به شرکت ­های تابعة وزارت نفت و اعتبار تصمیمات هیأت حل اختلاف نیازمند رعایت شرایط اصل 139 قانون اساسی است؟ در این مقاله، به صورت مستدل اثبات شده است که: اولاً، شرط نمونه و ماهیت فرایند پیش­ بینی­ شده در شیوه ­نامه، متضمن داوری نبوده و ثانیاً، در صورت داور تلقی کردن این هیأت، داوری دربارة اختلافات اموال              شرکت­ های دولتی و نیز اختلافاتی که موضوع آن مستقیماً اموال دولتی نیست، مشمول محدودیت اصل 139 قانون اساسی قرار نمی­ گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Scope of Validity and Being Binding of Dispute Resolution Board’s Decisions in Oil Ministry with Emphasis on Arbitrability of Disputes Related to State-Owned Companies’ Property;

نویسندگان [English]

  • Mohsen Safari 1
  • Arash Badkoubeh Hezaveh 2
1 Associate Professor, Department of Private and Islamic law, Faculty of Law and Political ‎Sciences, University of Tehran
2 PhD Candidate of Private and Islamic law, Faculty of Law and Political Sciences, University ‎of Tehran
چکیده [English]

Although in the case of disputes, the principle of general jurisdiction of the Courts has been established for the resolution of disputes, the existence of the Contractual Dispute Resolution Regulation makes some ambiguities to identify the competent authority to settle disputes of main and sub-companies of Iranian Ministry of Petroleum, Firstly, does the clause of dispute resolution and the nature of the resolution board in the above mentioned Regulation have the characteristics of the arbitration?
Secondly, if the resolution board is an arbitrator, does fulfillment of the Regulation related in the case of disputes on properties belonging to the Ministry of Petroleum companies necessitates compliance with provisions of Constitutional law article 139?
This article proves that firstly, substance of the clause of dispute resolution and stated process of resolution in the Regulation do not encompass the arbitration and secondly, if the board is accounted an arbitrator, disputes on properties of state corporations and disputes of which subjects do not directly pertain to state properties, will not be subject to the limitations mentioned in Constitutional law article 139 and civil procedural law article 457.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alternative dispute resolution
  • Arbitration
  • conciliation
  • Contractual dispute resolution regulation
  • Properties of state- owned companies
  • State- owned properties

مراجع

  1. منابع

    الف) فارسی

    1. ارفع نیا، بهشید؛ عماد ملاابراهیمی (1397). «حل مسالمت آمیز و شرایط جایگزین؛ روش های حل و فصل اختلافات در قراردادهای نوین بالادستی صنعت نفت و گاز با تأکید بر قرارداد IPC»، مطالعات حقوق انرژی، دوره 4، شماره 2، ص 293-320.

    https://jrels.ut.ac.ir/article_70840_1d9e37a2942992745d4b7dac4d32283b.pdf , 04/01/2020

    1. اسماعیلی هریسی، ابراهیم (1390). «داوری در قراردادهای پیمانکاری موضوع شرایط عمومی پیمان»، مجموعه مقالات همایش صدمین سال تأسیس نهاد داوری، مؤسسه مطالعات و پژوهش ­های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، تهران، ص 387-373.
    2. ایرانپور، فرهاد(1387). «انواع قراردادهای نفتی؛ تحول قراردادهای نفتی از قراردادهای معاوضی به سوی قراردادهای مشارکتی»، فصلنامه حقوق، دوره 38، شماره 2، ص 38-25. https://jlq.ut.ac.ir/article_27076.html
    3. جنیدی، لعیا؛ نسترن غیاثوند قزوینی (1396). «داوری پذیری در نظام حقوقی ایران»، نشریه حقوق تطبیقی، جلد 13، شماره 2، ص 48-25.

    http://law.mofidu.ac.ir/article_30709_d60ea256df2e4c70bfdc79b297b5c785.pdf, 04/25/2020

    1. حبیبی مجنده، محمد (1390). «داوری پذیری اختلافات ناشی از حقوق مالکیت معنوی»، مجموعه مقالات همایش صدمین سال تأسیس نهاد داوری، مؤسسه مطالعات و پژوهش­ های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، ص 265-247.
    2. خدابخشی، عبدالله (1395). «حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویه قضایی، شرکت سهامی انتشار»، چاپ چهارم، تهران.
    3. رستمی، ولی؛ حمید قهوه­ چیان (1396). حقوق مالی و محاسباتی، نشر دادگستر، چاپ اول، تهران.
    4. زرکلام، ستار (1383). «تفکیک بین نهادهای شبه داوری ازنهاد داوری در قراردادهای پیمانکاری بین‌المللی»، پژوهش ­های حقوق تطبیقی، شماره 37، ص 132-105.

    https://clr.modares.ac.ir/article-20-5954-fa.pdf, 01/10/2020

    1. شیروی، عبدالحسین (1393). حقوق نفت و گاز، نشر میزان، چاپ اول، تهران.
    2. معزی، فرهاد، (1369)، «داوری در دعاوی بیمه ­ای»، فصلنامه بیمه مرکزی، سال پنجم، شماره 20، ص 9-5

    https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/134625/%D8%AF%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D9%87, 12/28/2019

    1. میرزا نژاد جویباری، اکبر (1394). «ارجاع دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی به داوری»، فصلنامه حقوق اداری، شماره 8، ص 142-115.

    https://qjal.smtc.ac.ir/article-1-87-fa.pdf, 01/16/2020

    1. نیکبخت، حمیدرضا؛ علی ­اکبر ادیب (1395). «اصلاح گری و میانجیگری به عنوان جایگزین روش­ های سنتی حل اختلافات مدنی- تجاری (امکان بکارگیری آنها در صنعت نفت)»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 78، ص 81-57.

    https://lawresearchmagazine.sbu.ac.ir/article_56353_553cf98e198c0e622c1c2e7cdf2860f7.pdf, 01/09/2020

    1. هندی، اصغر (1386).«بررسی تسری شروط اصل 139 قانون اساسی به اموال شرکت ­های دولتی»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 61، ص 86-63.

    http://www.jlj.ir/article_11301_db9be5e1c97ad010fd6a778b53c4a890.pdf, 11/29/2019

     

    ب) خارجی

    1. Morwale, Harshal, (2012), the concept of arbitrability of arbitration agreements in India, SNG Law College, Akola.
    2. Onwuamaegbu, Ucheora, (2004), »Resolution of oil and gas dispute at ICSID«, News from ICSID, Vol 21, No. 1.
    3. Mistelis, Loukas and Stavros Brekoulakis (2008), Arbitrability, International and comparative perspectives, Wolters Kluwer, international law & business, Netherland.
    4. 17. Zack, Arnold, (1984), Arbitration in practice, ILR Press, Cornel University, New York.

    18. Mark M Grossman, (1984), The question of arbitrability, Ithaca, ILR Pr, New York

مطالعات حقوق انرژی
دوره 7، شماره 1
مرداد 1400
صفحه 155-171

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار