چالش‌های حمایت‌های کیفری از قنوات (مطالعۀ موردی: قنات قصبۀ گناباد)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

قنات‌‌ها از یک‌سو با تأمین آب شرب و کشاورزی و از سوی دیگر با سودآوری حاصل از جذب گردشگر خارجی و داخلی اهمیت اقتصادی فراوانی دارند. همچنین، قنات‌‌ها دلیلی معتبر بر قدمت و تمدن کهن این مرز و بوم محسوب می‌‌شوند، بنابراین حمایت و حفاظت از قنات‌‌ها امری ضروری به ‌‌نظر می‌‌رسد. در این میان، قنات قصبۀ گناباد به‌منزلۀ عمیق‌‌ترین قنات جهان، علاوه بر اینکه نقشی بی‌‌بدیل در توسعۀ‌‌ شهری و روستایی گناباد ایفا می‌کند؛ با ثبت جهانی در یونسکو، با الزاماتی مانند افزایش وسعت حریم همراه شده است. در این خصوص علاوه بر ارائۀ‌‌ راهکارهای مدیریت صحیح و بهره‌‌برداری بهینه، می‌‌توان از جایگاه و نقش مؤثر قوانین به‌ویژه قوانین کیفری سود جست. مطالعۀ حمایت‌‌های کیفری از قنوات با تکیه بر قنات قصبۀ گناباد نشان خواهد داد این حمایت‌‌ها دارای چه ضعف‌‌ها و چالش‌‌هایی است. مواردی که شناسایی آن‌ها می‌‌تواند سبب افزایش تأثیرگذاری حقوق کیفری در حمایت از قنات قصبۀ گناباد شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criminal support challenges of Qanats (Case Study Gonabad Ghasabe Qanat)

نویسندگان [English]

  • Seyed Hossein Hosseini 1
  • Zoheir Jahandideh 2
1 Associate Professor, Faculty of Law & Political Science, Ferdowsi University of Mashhad
2 M.A Student of Criminal Law & Criminology, Faculty of Law & Political Science, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Qanats to provide drinking water and agriculture on the one hand and on the other hand the benefits of the attracting foreign tourists and Internal have great economic importance. Also valid reason the dating back Qanats and ancient civilization of the country's be. So it seems necessary protection and conservation of Qanats. In the meantime, the borough subterranean Gonabab as The deepest Qanats world, in addition to being unparalleled role In the urban and rural development plays Gonabad, with world record UNESCO, with privacy requirements such as increasing breadth of, been associated.in addition management solutions Correct and optimal exploitation, position and effective role laws, especially criminal laws can be used. Study support Criminal relying on subterranean Qanats in Gonabad borough will show these supports is boasts what the weaknesses and challenges. They identify cases where can increase the effectiveness of criminal law in support of the Gonabad Ghasabe Qanat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: importance of Qanat
  • support of Qanat
  • Optimal operation of the Qanat
  • Gonabad Ghasabe Qanats
  • the status of legislative Qanat
  • criminal support of the Qanat
  • criminal sanctions
الف) فارسی
اردبیلی، محمدعلی (1392). حقوق جزای عمومی، جلد نخست، چاپ سی‌‌ام، تهران: میزان.
امیرارجمند، اردشیر (1373). «حفاظت از محیط‌زیست و همبستگی بین‌‌المللی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شمارۀ پانزدهم، 323-436.
آگاه، مهدی و حسنی‌‌سعدی، مریم (1393). حقوق آب در فلات ایران در بستر تحولات اقتصادی و اجتماعی، تهران: اندیشکدۀ تدبیر آب ایران.
بدیعی، مریم‌‌السادات (1393). «سیاست جنایی ایران در قبال جرایم و تخلفات علیه صنعت آب و فاضلاب»، پایان‌‌نامۀ منتشرنشدۀ‌‌ کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
بهنیا، عبدالکریم (1379). قنات‌سازی و قنات‌داری، چاپ دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
پاپلی‌یزدی، محمدحسین (1372). «قنات و ارزش اقتصادی آن؛ نمونه: نهر گناباد مشهد»، جستارهای ادبی، شمارۀ صد و یک، 309-332.
پاپلی‌یزدی، محمدحسین؛ لباف‌خانیکی، رجبعلی؛ لباف‌خانیکی، مجید؛ جلالی، عباس و وثوقی، فاطمه (1389). قنات قصبۀ گناباد یک اسطوره، مشهد: شرکت سهامی آب منطقه‌‌ای خراسان.
پارسا، محمدمتین و علیزاده‌نجد، سمیه (1393). «چالش‌‌های حقوق کیفری ایران در راستای حفاظت از محیط‌زیست»، دومین همایش ملی و تخصصی پژوهش‌‌های محیط‌زیست ایران، همدان، 1-16.
جوزی، علی؛ جعفرپور، جاوید و شعاریان، فرشاد (1389). حقوق محیط‌زیست، تهران: نشر علم کشاورزی ایران.
حافظ‌‌نیا، محمدرضا و نیکبخت، مهدی (1381). «آب و تنش‌‌های اجتماعی- سیاسی؛ مطالعۀ موردی: گناباد»، فصل‌نامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ شصت و پنج و شصت و شش، 43-62.
خالقی، ابوالفتح و رشنوادی، حجت‌‌الله (1392). «سیاست تقنینی کیفری ایران در صیانت از منابع آبی با عنایت به اسناد بین‌المللی»، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شمارۀ سوم، 119-141.
رضوانی‌‌فر، محمدمهدی (1393). مقدمه‌‌ای بر سیاست‌گذاری زیست‌محیطی در نظام حقوقی ایران، تهران: مجد.
سانتینا، لورا (1383). «محیط‌زیست: آب، دغدغۀ عصر جدید»، سیاحت غرب، شمارۀ هجدهم، 147-152.
عبداللهی، محسن (1382). «جنایت بر ضد محیط‌زیست در حقوق بین‌‌الملل»، مجلۀ علوم محیطی، سال اول، شمارۀ اول، 49-75.
عبداللهی، محسن؛ رمضانی قوام‌‌آبادی، محمدحسین؛ فریادی، مسعود و ساجدی، زهرا (1388). حقوق کیفری محیط‌زیست: ملاحظات و راهکارها، تهران: نشر روزنامۀ رسمی جمهوری اسلامی ایران.
قاسمی، ناصر (1384). حقوق کیفری محیط‌زیست (مطالعۀ تطبیقی در حقوق ملی و بین‌المللی)، چاپ دوم، تهران: جمال‌‌الحق.
قوام، میرعظیم (1375). حمایت کیفری از محیط‌زیست، تهران: سازمان حفاظت از محیط‌زیست.
کردوانی، پرویز (1386). منابع و مسائل آب در ایران، جلد اول، چاپ هشتم، تهران: دانشگاه تهران.
کشاورزی ‌حسن‌‌آباد، مجتبی؛ بشیری، عباد و اوجاقلو، فرهاد (1392). «بررسی مسائل و مشکلات بهره‌‌برداری از قنات و ارائۀ راهکارهای بهبود آن»، اولین همایش ملی چالش‌‌های منابع آب و کشاورزی، اصفهان، 1-8.
نوبهار، رحیم (1390). «اصل کاربرد کمینۀ‌‌ حقوق کیفری»، آموزه‌‌های حقوق کیفری، دورۀ‌‌ جدید، شمارۀ اول، 91-114.
نوربها، رضا (1387). زمینۀ‌‌ حقوق جزای عمومی، چاپ بیست و چهارم، تهران: گنج دانش.
نیلی، مجید (1388). «حمایت کیفری از قنوات و آب‌‌های زیرزمینی در حقوق ایران»، پایان‌‌نامۀ منتشرنشدۀ‌‌ کارشناسی ارشد، دانشگاه قم.
ولایتی، سعدالله (1395). منابع و مسائل آب در ایران با تأکید بر بحران آب، چاپ سوم، مشهد: صحرا شرق.
هاتفی اردکانی، امیرحسین و ملکیان، آرش (1388). «بررسی آسیب‌‌پذیری‌‌های قنات و ارائۀ‌‌ راهکارهای مقابله با آن»، مجموعه مقالات همایش ملی: الگوهای توسعۀ پایدار در مدیریت آب، تهران، 655-646.
خبرگزاری تحلیل ایران، 25 خرداد 1395:
http://www.khabaronline.ir/(X(1)S(pmsbb4305nauz451dpkqy2o0)) /detail/426250/society/environment.
ب) انگلیسی
Hodgson, Stephen (2006), Modern water rights Theory and practice, Rome, Food and Agriculture Organization of The United Nations.
Michael, faure, G. & Marjolein, visser (2003), Law and economics of environmental crime, a survey, available at: http://www.hertig.ethz.ch/LE-2004-fils/Papers/faure environmental– crime. Pdf.
 
 
Criminal support challenges of Qanats
(Case Study Gonabad Ghasabe Qanat)
 
Dr. Seyed Hossein Hosseini*, Associate Professor, Faculty of Law & Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, shosseini@um.ac.ir  09155199110
Zoheir Jahandideh, M.A Student of Criminal Law & Criminology, Faculty of Law & Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, zoheir.jahandideh@mail.um.ac.ir  09151359212