نقش بیمة اجباری در جبران خسارت های زیست محیطی ناشی از ‏آلودگی های نفتی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق عمومی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران‏، تهران، ایران

2 دکتری حقوق نفت و گاز گروه حقوق عمومی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران‏، تهران، ایران

چکیده

     منابع نفتی نعمتی خدادادی است که استخراج و صادرات آن برای توسعة اقتصادی کشورهای نفت ­خیز مؤثر است. اما در کنار آن، حفاظت از محیط زیست از تکالیف عمومی همة کشورهاست. در میان آلاینده ­هایی که محیط دریایی را تحت تأثیر قرار می­ دهند، نفت و فرآورده ­های نفتی دارای اهمیت است؛ چراکه مواد نفتی، حتی در مقادیر ناچیز، خسارت­ های فراوانی را بر سازوکار دریایی و ساکنان آن محیط وارد می ­آورد که جبران آن با توجه به حجم بالای آلودگی به­ سادگی امکان­ پذیر نیست. در صنایع نفتی از مرحلة اکتشاف و حفاری تا توسعة میادین و پالایش و حمل­ونقل نفت، خطر آلوده کردن محیط زیست وجود دارد و به این خاطر در اسناد متعدد بین­المللی و داخلی به موضوع کنترل آلودگی ­های نفتی پرداخته شده است. در آلودگی­ های نفتی شناخت مسئول دشوار و در فرض شناسایی نیز معمولاً جبران خسارت­ های سنگین از توانایی وی خارج است. ازاین­ رو: اولاً، نظام مسئولیت مبتنی بر تقصیر مناسب این خطر فراگیر نیست و نظریة مسئولیت مطلق مناسب­ تر است؛ ثانیاً، تحصیل پوششهای بیمه ­ای روشی اجرایی برای تأمین هدف این نوع نظام مسئولیت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Function of Compulsory Insurance in ‎Environmental Compensation of Oil Pollution

نویسندگان [English]

  • Elham Amenzadeh 1
  • Sanaz Youssefi 2
1 Professor, Department of Public and International Law, ‎Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD in (Oil and gas Law), Department of Public and International Law, ‎Faculty of Law and Political Science, University of Tehran,‎‎ Tehran, Iran
چکیده [English]

 
Oil resources are God-given riches whose extraction and exports, especially in the Middle East is important for economic development but alongside that, protection of environment as the third generation of human rights is a public duty for all countries. among pollutants that affect marine environment, oil is among the most important. Oil causes damage and loss even in small quantities on marine life and compensation is not easy because of vast volume of pollution. In petroleum industries risk of pollution exists in different steps of activity such as discovery and excavation and development and transit so in international and national arenas different legislative documents have been ratified. In oil pollution incidents, recognition of the responsible is difficult and enforcing payment is also fraught with trouble, so firstly the system of responsibility based on guilt is not efficient and the system of responsibility based on absolute responsibility is appropriate and purchasing insurance coverages is a mechanism through which this system can function efficiently

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civil liability
  • ‏Insurance
  • ‏Oil pollution.‎
  1. منابع

    الف) فارسی

    1. ابتکار، تقی (1363). فرازهایی از روند اولین کنفرانس بین ­المللی بررسی علمی اثرات نشت نفت در خلیج فارس. تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
    2. ابراهیمی، سید نصرالله (1388). «ضرورت تعامل متقابل بین بیمه ­گر و بیمه ­گذار در اجرای پروژه­ های بالادستی نفت وگاز». دومین همایش بیمه و مدیریت خطر در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی، تهران، ص150-127.
    3. الفت، منوچهر (1363). آلودگی خلیج فارس به نفت. واحد پژوهش آلودگی محیط زیست وزارت نفت
    4. ایزانلو، محسن (1383). «نظام جبران خسارت در بیمة مسئولیت». رسالة دکتری، دانشگاه تهران.
    5. پیکارجو، کامبیز (1382). «بررسی بیمه­ های نفت و گاز فلات قاره در مرحلة اکتشاف نفت». مجلة تازه­ های جهان بیمه، شمارة 52، ص72-34. در: http://ensani.ir/fa/article/60587 (2 مرداد 1399).
    6. جوادپور، نغمه (1392). «راه­ های پیشگیرانه و حل­وفصل غیرقضایی اختلافات در پروژه­ های نفت و گاز». پایان­نامة کارشناسی ارشد.دانشگاه تهران
    7. حاتمی، علی؛ اسماعیل کریمیان (1393). سرمایه ­گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه ­گذاری. چاپ دوم، تهران، انتشارات تیسا.
    8. خوئینی، غفور؛ سعید کرمی (1393). «مسئولیت مدنی ناشی از آلودگی­ های زیست ­محیطی در انفال». فصلنامة دانش حقوق مدنی، سال سوم، شمارة اول، ص87-73. http://ensani.ir/fa/article/77980/(15 تیر 1399).
    9. درخشان، مسعود (1389). «توسعة پوشش­ های بیمه ­ای در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی». مجلة گستره انرژی، سال چهارم، شمارة 45، ص25-12. در: http://ensani.ir/file/download/article/20120327183823-3067-171.pdf (14 خرداد 1399).
    10. سلطانی­ نژاد، هدایت (1386). «مسئولیت مالک کشتی و پوشش بیمه ­ای آن». فصلنامة صنعت بیمه، سال بیست ­ودوم­، شمارة 4، ص35-14. در: http://ensani.ir/fa/article/77980 (13 تیر 1399).
    11. موسوی، سید فضل­الله؛ سید محمدرضا شیرمردی (1394). «تحلیل رویکرد زیست­ محیطی در قراردادهای نفتی». مجلة حقوق انرژی، دورة اول، شمارة اول، ص27-10. در: https://dx.doi.org/10.22059/jrels.2015.54554

        (13 تیر  1399).

    1. صابر، محمدرضا (1389). بیع متقابل در بخش بالادستی نفت و گاز. تهران، انتشارات دادگستر.
    2. قاسمی، ناصر؛ منوچ کومارسینها (1385). «مبانی تحقق جرایم زیست­ محیطی». فصلنامة دیدگاه ­های حقوق قضایی، شمارة 38، ص32-11. در: http://ensani.ir/fa/article/226677(5 خرداد 1399).
    3. صادقی نشاط، امیر (1391). حقوق بیمة دریایی. چاپ دوم، تهران، نشر میزان.
    4. صوفی، مسلم (1391). «انواع مخاطرات اخلاقی و پیامدهای آن در بازار بیمه». فصلنامة بیمارستان، سال یازدهم، شمارة 3، ص80-73. در: http://jhosp.tums.ac.ir/article-1-24-fa.html (3 اردیبهشت 1399).
    5. عبدالهی، محسن (1390). «رویکردهای نظام مسئولیت بین ­المللی در جبران خسارت ناشی از اعمال منع­ نشده در حقوق بین ­الملل». مجلة تحقیقات حقوقی، شمارة 56، ص32-9. در:

    https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=163126 (15 تیر 1399).

    1. کاتوزیان، امیرناصر (1378). الزامات خارج از قرارداد و مسئولیت مدنی. تهران، شرکت سهامی انتشار.
    2. کاتوزیان، امیرناصر؛ مهدی انصاری (1387). «مسئولیت ناشی از خسارات زیست­ محیطی». مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دورة 38، شمارة 2، ص313-285. در:https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=78599

        (10 خرداد 1399).

    1. کردوانی، پرویز (1374). اکوسیستم آبی ایران، خلیج فارس و دریای عمان. تهران، نشر قومس.
    2. مطلبی، سید محمدموسی (1382). «انتخاب نامساعد و کارایی در بازار بیمه». فصلنامة صنعت بیمه، دورة هجدهم، شمارة 71، ص48-22. در: http://ensani.ir/fa/article/77876 (24 خرداد 1399).
    3. لطفی، حیدر؛ حمید بقایی؛ سید رضا موسوی (1389). «محیط زیست خلیج فارس و محافظت از آن». فصلنامة علمی و پژوهشی جغرافیای انسانی، سال سوم، شمارة اول، ص10-1. در:https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=202327 (13 تیر 1399).

    ب) خارجی

    22. Abecasis, David (1978). the law and practice relating to the oil pollution from ships butter worth. London.

    23. Andreas Schwep Cke (2004). Reinsurance Principle and state of the art .edition 2 .versiche Rungs wirtschaft.

    24. Bergkamp, Lucas (2003). Liability and Environment Private and Public Law Aspects of Civil Liability for Environmental Harm in an International Context, the Hague - The Kluwer International Law. at: http://jel.oxford Journals.org/cgi/reprint/15/3/427.

    25. Borthwick et al (1997). Environmntal Management in Oil & Gas Exploration & Production, Words & Publications.

    26. Faure, Michael (2009). Environmental Liability, in Tort law and Economics 247.

    27. Flour, Iuc aubert (2003). Les Obligation, le Fait Juridique, Armand Collin.

    28. Gao. Zhiguo (1998). Enviromental Regulation of the Oil and Gas Industries /Kluwer Law International /London.

    29. Gold, Edgar (1998). Gard Handbook on Marine Pollution .2nd /Arendal :Assurance for Enengen Gard.

    30 J.P.H Trevor (1969). “Principles of Civil Liability for Nuclear Damage”. in: Nuclear Law for a Developing World, Legal Series, No.5, IAEA, Vienna.

    at:https://www.iaea.org/topics/nuclear-liability-conventions/vienna-convention-on-civil- liability-for-nuclear-damage Accessed 5 Feb 2020.

    31.King .R.o, Deepwater Horizon (2010). Oil Spill Disaster Risk and Recovery  and Insurance Implication.

    32.Lonter Lev, Tamara (2016). “Liability for Environment Damages from the OffshorePetroleum Industry: Strict Liability Jurisdictions and the Judgment- Proof Problem. Ecology Law Quarterly, Vol. 43. at: https://www.ecologylawquarterly.org/wp-content/uploads/2020/03/ Accessed 12 March 2020.

    33.Mayorga Alba, Eleodoro (2010). Environmental Governance in Oil-Producing Developing Countries, Findings from a Survey of 32 Countries.

    34. Nicolasde, Sadeleer (2002). Eenvironmental principles, from political slogans to legal rules, oxford, University press, New York.

    35. Posner ,Richard (2014). Economic Analysis of Law 177-79 (6th ed. 2003); Steven Shavell, Foundations of Economic Analysis of Law.

    36. Unep (1997). Enviromental Management in Oil and Gas Exploration and Production, E and P Forum.