فقه اسلامی آب و کاربرد مدیریتی و حقوقی آن‏

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

‏ دانشیار گروه حقوق انرژی و تجارت بین ‎‎الملل دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

  موضوع مالکیت آب با عناوینی همچون مباحات، مشترکات، قول به تفصیل با انفال یا دو قید اختصار و استدلال است و با مباحثی همچون بهرهوری از آبهای سطحی و آبهای باطنی و ملاک و میزان حریم و تفاوت آن و فقه آب و محیط زیست و لزوم حفظ آن از آلودگی ادامه یافته و حُسن ختام آن تکملهای بر بهرهوری معنوی از آب قرار گرفته است. آب جایگاه مهمی در نظام خلقت دارد؛ بنابراین پرداختن به رژیم حقوقی آن که برخاسته از تحلیل مبانی فقهی مربوط است، امری پسندیده و ضروری است. درعینحال از طریق تعادل میان بهداشت و اقتصاد و شبکة انتقال آب و نحوة بهرهبرداری، باید مباحث محیط زیستی مربوطه را از نظر علمی و عملی بسیار جدی تلقی کرد و در آخر از بهرهوری معنوی از آن غفلت نورزید که مباحثی از ایندست، فروتنانه در این نوشتار تحریر شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Water and Islamic Jurisprudence Basics

نویسنده [English]

  • Seyyed Ali Mohammad‏ ‏ Yasrebi
Associate Professor‏, ‏Department of Energy Law and International Trade, ‎College of Farabi, University‏ ‏of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]

This paper is humbly composed with the recommendation of the authorities of the National Conference of Water Rights, Opportunities and Solutions in limited time. It includes ownership of water under the titles such as rights or properties belonging to no particular person, the common, belief in isolation or in Anfal with two stipulations, brief and argument.
There are also some subjects such as using surface water, criteria and extent of limitation and its difference, Islamic jurisprudence of water and environment and need for its protection against contamination. It ends with spiritual usage of water.
This paper is humbly composed with the recommendation of the authorities of the National Conference of Water Rights, Opportunities and Solutions in limited time. It includes ownership of water under the titles such as rights or properties belonging to no particular person, the common, belief in isolation or in Anfal with two stipulations, brief and argument.
There are also some subjects such as using surface water, criteria and extent of limitation and its difference, Islamic jurisprudence of water and environment and need for its protection against contamination. It ends with spiritual usage of water.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ownership
  • Usage
  • Limits
  • Environment‏
  • ‏Water
  1. منابع

    1. امام خمینی (1379). تحریر الوسیله. قم، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    2. الجیوشی(1387). «مدیریت اسلامی آب و بیانیه دوبلین»، مقاله­ای از کتاب علیرضا سلامت صفحات 78-.82
    3. جوادی آملی، عبدالله (1388). اسلام و محیط زیست. قم، نشر اسراء.
    4. حایری، سید کاظم (1426 ق). فتاوی فی الاموال العامه. قم، دفتر آیت‌الله حایری.
    5. حرعاملی، محمدحسن (1409 ق). وسائل الشیعه. قم، مؤسسة آل البیت.
    6. حلبی، ابوالصلاح (1402 ق). الکافی فی الفقه. اصفهان، مکتبه امیرالمومنین A.
    7. رحمانی، محمد (1376). «احکام فقهی آب». فصلنامة حوزة نمایندگی جهاد و سازندگی، قم.
    8. سیستانی، سید علی (1417 ق). منهاج الصالحین. قم، دفتر آیت‌الله سیستانی.
    9. شهید اول، محمد بن جمال الدین مکی (1414ق). دروس الاحکام. قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
    10. صدر، سید محمدباقر (1375). اقتصادنا. خراسان، مکتب الاعلام الاسلامی.
    11. طوسی، محمد بن حسن (1365). تهذیب الاحکام. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
    12. ___ (1387 ق). مبسوط. تهران، مکتبه المرتضویه.
    13. 13. سلامت، علیرضا(1387). مدیریت آب در اسلام، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
    14. فاضل هرندی، محی‌الدین (1376). حریم در فقه شیعه. قم، نشر دفتر تبلیغات اسلامی.
    15. فراهانی فرد، سعید (1394). فقه منابع طبیعی. قم، نشر المصطفی.
    16. کاشف الغطاء، محمدحسین (1361). تحریر المجله. قم، فیروزآبادی.
    17. کلینی، محمد بن یعقوب (1365). اصول کافی. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
    18. ___ (1365). فروع کافی. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
    19. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار. بیروت، مؤسسه الوفاء.
    20. مشکینی، علی (1377). مصطلحات الفقه. قم، الهادی.
    21. مغنیه، محمدجواد (بی‌تا). فقه الامام الصادق. قم، قدس محمدی.
    22. معرفت،محمدهادی(1376)، آب منشا حیات، فصلنامه فرهنگ جهاد، سال دوم، شماره 3و4،
    23. نجفی، شیخ محمدحسن(1368)،جواهر الکلام، دارالحیاء التراث العزی.
    24. مفید، المقنعه(1441)، قم، نشر اسلامی.