صیانت از انرژی در پرتو آرمان‌های توسعة پایدار از منظر قوانین حقوقی و ‏کیفری ملّی و بین‌المللی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مهندسی عمران موسسه آموزش عالی علامه رفیعی و دانشجوی دکتری حقوق جزا و ‌جرم‌شناسی ‏دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی،‎ ‎تهران، ایران‎.‎‏ ‏

چکیده

 نقش و ضرورت وجود قوانین در نحوة استحصال و مصرف انواع منابع انرژی‌ در تمام حوزه‌ها، به‌ویژه در عرصة صنعت‌ ساخت، انکار‌ناپذیر است. مقالة حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی تلاش نموده، ضمن معرفی مهم‌ترین قوانین بالادستی و معاهدات بین‌المللی مرتبط با حقوق انرژی، الزامات محیط‌زیستی آن را نیز شناسایی کند. هم‌اکنون در حوزة حقوق انرژی، مسئولیت‌ها، عموماً در قلمرو مسئولیت‌های حقوقی و مدنی تعریف شده‌اند و جرم‌انگاری خاصی برای صیانت از انرژی در سطح ملی وجود ندارد. معدود جرایم‌ تعریف‌‌شدة فعلی در حوزة انرژی نیز معطوف به موضوعات مرتبط با خرابکاری یا ایجاد محدودیت برای دسترسی به انرژی و تخریب محیط‌زیست است و مسائل مهمی هم‌چون بهره‌برداری غیراصولی، هدررفت انرژی و صیانت از منابع انرژی در سیاست‌های کیفری جایگاهی ندارد. اما جامعة جهانی در تلاش است رفتارهایی را که مبتنی بر مصرف بی‌رویة منابع فسیلی، تعرض به محیط‌زیست و حتی حقوق نسل‌های بعدی است، به‌عنوان جرم پنجمی از جرایم فراملی، مصداقی از جرم اِکوساید معرفی کند. سرانجام پیشنهاد می‌گردد حاکمیت همگام با جامعة جهانی در صیانت از انرژی، از سطح گفتمان فراتر رفته و از برنامه‌های عملیاتی در کنار آیین‌نامه‌های اجرایی حقوقی و کیفری و مشارکت بخش خصوصی بهره ببرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Energy Conservation in the Light of Sustainable ‎Development Goals from the Perspective of National and ‎International Legal and Criminal Laws

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Darabpour 1
  • Mehdi Sabooripour 2
1 Assistant Professor, Department of Civil Engineering, Allameh Rafiee Institute of Higher Education, ‎Qazvin, Iran & PhD. Student of Criminal Law and Criminology, Law Faculty, Shahid Beheshti ‎University, Tehran, Iran‎
2 Assistant Professor, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran. ‎
چکیده [English]

The role of laws in extracting and consuming all kinds of energy resources in all fields is undeniable. Undoubtedly, the development and the economic, political, social, environmental and technical future of any country and the world, in general, are completely dependent on the presence or absence of energy. The unplanned and maximum consumption of non-renewable resources, in order to extract energy, has made the security of mankind face new crises, which is referred to as "the common concern of humanity", and some people even consider the perpetrators of these behaviors as "enemies of mankind". Therefore, legislators and executive bodies should take advantage of all available potentials, both legal and criminal, to protect energy resources in line with international policies, so that according to the ideals of sustainable development as a common global goal, the current and future generations can have access to sustainable energy sources in a fair manner. Currently, the lack of technical and executive infrastructures and effective and efficient executive guarantees, and the non-commitment of the enforcers and trustees to the established laws, as well as the lack of executive guidelines and the weakness of regulatory bodies, have caused the laws enacted in the field of energy to be ineffective. It goes without saying that the multiplicity of laws does not necessarily guarantee the operationalization of energy programs and the achievement of sustainable development goals, and the legislator must consider the ability to implement the laws before enacting the laws.
This article has studied the domestic and international legal literature by using the descriptive-analytical research method and based on the hypothesis that the domestic laws are not compatible with the needs of the country and the modern world views in issues related to energy and the ideals of sustainable development. Due to these weaknesses, energy conservation is faced with many shortcomings in domestic laws and executive policies. To answer this question, what actions should be taken to protect energy and the rights of future generations? Some international documents and conventions in the field of energy, some of which are joined by Iran, have been briefly discussed. The implementation of these commitments and goals at the domestic level, especially in the construction industry, depends on correcting the old and wrong traditional policies, revising the current laws or establishing new laws that are appropriate to the existing conditions. Using lessons learned from other developed countries will definitely be useful and efficient.
Iran's general policies related to energy are divided into two main groups: oil and gas general policies and general policies of other energy sources. However, the current domestic policy is mainly focused on the use of fossil resources, and there is little executive support for the use of renewable resources or clean energy. Currently, in the field of domestic energy law, responsibilities are generally defined in the realm of legal and civil responsibilities, and there is no specific criminalization for energy protection at the national level. The few currently defined crimes in the field of energy are also related to issues related to vandalism or creating restrictions on access to energy and destroying the environment and important issues such as unprincipled exploitation, waste of energy and protection of energy resources do not have a place in criminal policies. However, the international community is trying to introduce behaviors that are based on excessive consumption of fossil resources, assaulting the environment and the rights of future generations as the fifth crime of transnational crimes, as an example of the crime of "ecocide". Also, by examining the efforts of the world community to achieve the goals of sustainable development, it is concluded that the world community is moving in the direction that we will probably see the recognition of the crime of ecocide in the near future to protect the environment and future generations at the international level. Therefore, it is necessary to foresee reasonable and implementable measures in accordance with the existing capacities by the domestic legislator to reduce the use of fossil resources that are harmful to the environment and human health. In this regard, the use of nuclear energy is an outdated global policy, and one should think about using solar, wind, sea and geothermal energy and other potentials in the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Construction Industry
  • ‎Ecocide
  • Energy Rights
  • ‎Sustainable ‎Development
  1. منابع

    الف) فارسی

    1. احمدی، اصغر؛ خسروشاهی، قدرت‌الله؛ شاملو، باقر (1396). «حمایت کیفری از محیط‌زیست شهری در حقوق کیفری ایران». اقتصاد شهری، دورة دوم، شمارة 2، ص54-37. DOI: 22108/UE.2016.21044
    2. اخوان‌فرد، مسعود؛ تقدیر، محمدکاظم (1389). «مسئولیت بین‌المللی دولت براساس معاهدة منشور انرژی». مجلة حقوقی بین‌المللی، دورة بیست‌وهفتم، شمارة 42، ص29-15.DOI:10.22066/CILAMAG.2010.17273
    1. اسدی‌ جونوشی، محمد؛ وروائی، اکبر (1397). «سیاست جنایی تقنینی ایران در خصوص تروریسم علیه انرژی». مطالعات حقوق انرژی، دورة دوم، شمارة 4، ص347-321.DOI: 10.22059/JRELS.2019.253355.189
    1. باقیان زارچی، مرتضی؛ حسینی، سید حمید؛ موسی‌نژاد، محمدجواد (1391). «جایگاه کشورهای منطقة خلیج فارس در سیاست‌های تأمین انرژی اتحادیة اروپا». فصلنامة پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دورة دوم، شمارة 6، ص185-151. در: http://www.iisajournals.ir/(23 مرداد 1402)
    2. حبیب‌زاده، توکل؛ منصوری، فرنگیس (1393). «بازخوانی اصل "میراث مشترک بشریت" و تفاوت‌های آن با مفهوم "نگرانی مشترک بشریت"»، دوفصلنامة پژوهشنامة حقوق اسلامی، دورة چهاردهم، شمارة 38، ص120-91. DOI: 10.30497/LAW.2014.1564
    3. داراب‌پور، مهراب و دیگران (1401). اصول و مبانی حقوق تجارت بین‌الملل. جلد 4، تهران، انتشارات گنج دانش.
    4. رحیمی، نسترن؛ بختیار، محسن (1385). «پروتکل کیوتو: رهیافت‌ها و چالش‌ها». فصلنامة علوم و تکنولوژی محیط‌ زیست، دورة هشتم، شمارة 2، ص94-79. در: https://jest.srbiau.ac.ir/ (23 مرداد 1402)
    5. رضایی، علی (1396). «حقوق و تعهدات کشورها در بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی». فصلنامة پژوهش حقوق عمومی، دورة هجدهم، شمارة 54، ص371-347. DOI: 10.22054/QJPL.2017.7437
    1. رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین (1386). «نگاهی به اصل استفادة غیرزیان‌بار (پایدار) از سرزمین در حقوق بین‌الملل محیط‌‌زیست». مجلة علوم محیطی، دورة چهارم، شمارة 4، ص73-57. در:

    https://envs.sbu.ac.ir/article_96699.html (23 مرداد 1402)

    1. زاهدی، شمس‌السادات (1395). توسعة ‌پایدار جامع، با تأکید بر مدیریت و کارآفرینی سبز. تهران، انتشارات دانشگاه علامة طباطبایی.
    2. طاهری، ابوالقاسم؛ ملایی، اعظم (1390). «اتحادیة اروپا و سیاست جایگزینی انرژی‌های جدید». مجلة تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، دورة هفتم، شمارة 2، ص86-69. در: https://jlap.srbiau.ac.ir  (23 مرداد 1402)
    3. طاهری، ابوالقاسم (1387). «استراتژی ایالات متحده امریکا در زمینة انرژی». مجلة تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، دورة چهارم، شمارة 3، ص90-65. در: https://jlap.srbiau.ac.ir  (23 مرداد 1402)
    4. طبرسا، غلامعلی؛ احمدی‌زاد، آرمان (1394). مدیریت سرمایه‌ها و دارایی‌های نامشهود سازمان (مدل‌ها، یافته‌ها و شاخص‌های سنجش). تهران، مؤسسة کتاب مهربان‌نشر.
    5. عبداللهی، محسن؛ معرفی، سعیده (1389). «اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت در حقوق بین‌الملل محیط‌زیست». پژوهش حقوق عمومی، دورة دوازدهم، شمارة 29، ص224-199. در: https://qjpl.atu.ac.ir (23 مرداد 1402)
    6. قلی‌پور، غلامرضا؛ مهرا، نسرین (1399). «جنایت اِکوساید؛ گذشته، حال و آینده». پژوهش حقوق کیفری، دورة هشتم، شمارة 30، ص19-1. DOI: 10.22054/JCLR.2020.40615.1877
    7. کریمی‌پور، داود؛ نیاکویی، سیدامیر؛ متقی، ابراهیم (1396). «دیپلماسی انرژی روسیه در منطقة آسیا-پاسیفیک». فصلنامة پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دورة هفتم، شمارة 23، ص180-155. در: http://www.iisajournals.ir(23 مرداد 1402)
    8. موسوی شفایی، مسعود؛ سلطانی‌نژاد، احمد؛ زحمتکش، مهدی (1391). «وابستگی متقابل روسیه و اتحادیة اروپا در حوزة انرژی». فصلنامة پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دورة دوم، شمارة 6، ص110-82. در:

    http://www.iisajournals.ir   (23 مرداد 1402)  

    ب) خارجی

    18. Darabpour, M. R. et al. (2022). "A legal management model towards sustainable development: an approach in Iranian green construction". Environment, Development and Sustainability. Springer Netherlands, 24(6), pp 7874–7895. doi: 10.1007/s10668-021-01764-8.